Çalışanları iş yaşamında mutlu etmek için neler yapıldığı veya yapılacağı insan kaynakları yönetiminin ilgilendiği temel konular arasında yer almaktadır.
İşletmelerde bu bakış açısıyla yönetilen, insan kaynakları departmanları iki önemli temel üzerine kuruludur.
İşletmelerin hedefleri doğrultusunda insan gücünün verimli kullanılması
İşletmelerde beklentilerinin karşılanması için çalışanların gelişiminin sağlanması
Günümüzde işletmelerde insan kaynakları uzmanları işe alımları gerçekleştirdikten sonra çalışanları ilgili şube veya bölümün yöneticisine ya da ihtiyaç olan departmanlara yönlendirerek çalışanların işe giriş işlemlerini ve işe başlatılmasını sağlayarak görevlerini tamamlarlar. Daha sonra çalışanın iş yerinde takibini bırakırlar. Bu tip insan kaynakları yönetimi anlayışları işletmeler için artık verimli olmamaktadır. İnsan kaynakları yönetimleri artık klasik bu yöntemden, daha ileri bir yönetim anlayışına sahiptirler.
Şirketlerde insan kaynakları departmanları bir yandan çalışanların işletme içinde yüksek performans ile çalışmasını, diğer taraftan da, işletme içi çalışma yaşamının kalitesinin yükseltilmesini amaçlamaktadır.
İşletmelerde yeni insan kaynakları yönetimi, çalışanları sadece üretim sürecinin bir parçası olarak gören bir yönetim anlayışından uzaktırlar. İnsan kaynakları uzmanları yeterince tatmin olan bir çalışanın veya bir iş gücünün verimli ve daha etkili olabileceği yönetim anlayışını benimseyerek çalışmaktadır.
İnsan kaynakları departmanları işletmelerin hem yönetim, hem de çalışanların çıkarlarını koruyan, kollayan ve ikisi arasında denge kurmayı amaçlayan bir yönetim anlayışı ile ilerlemelidir. Şirketlerde insan kaynakları departmanlarından en uygun çıktının elde edilmesi isteniyorsa, insan kaynakları yönetimlerinin bu bakış açısına uygun hareket etmeleri gerekmektedir. İşletmelerin üst yönetimleri de, insan kaynaklarından maksimum verimin elde edilmesi için bu yönetim anlayışıyla uygun bir şekilde bu departmanları desteklemesi gerekmektedir.
Şirketler günümüz koşullarında, teknoloji ve sermaye gibi çeşitli kaynaklara kolay bir şekilde ulaşabilmektedir. Oysa en yakınlarında bulunan gücü unutmaktadırlar. Bu güç İnsan kaynakları yönetimidir. Bir şirketi diğerlerinden farklı kılan tek işletme kaynağı özelliğini ancak insan kaynakları departmanları sağlayabilir. Bu yönüyle insan kaynakları uzmanları, işletmeleri için rekabet avantajı elde etmelerine de yardımcı olabilir.
Bir işletmeye insan kaynakları departmanının getireceği katkılar şu şekildedir;
İnsan kaynaklarının iyi yönetilmesi, işletmelerde bütün fiziksel ve sermaye kaynaklarının kullanılmasında efektif katkı sağlar.
İnsan kaynakları uzmanları çalışanların yeteneklerinin, becerilerinin, bilgilerinin ve çalışanların yapabileceklerinin performans artışından maksimum düzeyde yararlanılmasını sağlar.
İnsan kaynakları departmanları iyi bir yönetim aktivitesi ile işletmelerde rekabet, başarı ve büyümede hayati bir rol oynar.
İşletme içerisinde çalışanların ekip bilinci ile çalışmalarına katkı sağlar.
İşletmelerde çalışanların kişisel mutluluk ve memnuniyet hedeflerine ulaşılmasını sağlar.
Çalışanların daha yaratıcı olmasına katkıda bulunur.
İş yerinde çalışanların haklarını korur.
İnsan kaynakları uzmanları yeteneklerini ve profesyonel bilgisini sürekli artırarak şirketine katkı sağlar.
İşletmeye kurumsal profesyonellik getirerek şirketine katkı sağlar.
Sürekli gelişim olanaklarının artması için çalışır.
İşgücü devir oranının düşmesini sağlar.
İşletmede hatalı üretim ve hatalı çalışma davranışlarını azaltır.
İşletmede hizmet niteliğinin yükselmesi için uğraşır.
İşyeri ortamında moral ve motivasyonun yükselmesi için çalışır.
İşletmede çalışan ve yöneticiler arasındaki çatışmaların azalmasını ve doğru şekilde yönetim anlayışını benimseyerek çalışma imkanı sağlar.
İnsan kaynakları departmanlarından elde edilecek faydalar birbiri ile ilişkilidir. İnsan kaynakları yönetiminin amaçları aktif bir şekilde yerine getirilip amaçlarına ulaştığı zaman çalışanların iş memnuniyetleri ve motivasyon düzeylerinin yükselmesi beklenir. Bu durumda işgücü devir hızı ve iş yerinden ayrılmaların düşeceği gibi, çalışanların işini daha dikkatli ve performanslı bir şekilde yapma ihtimalleri de artacaktır.
İnsan kaynakları yönetimi ve ilgili bölümün yöneticileri arasındaki bazı yönetimsel farklar işletme organizasyonu içinde tutum, karar alma ve yetki, misyon ve faaliyet derinliği durumlarına etki etmektedir.
İşletmenin organizasyon içindeki tutumu açısından değerlendirildiğinde insan kaynakları yönetimi , bazı durumlarda personel yönetimi ile ilgilenmeli, daha alt birimlerde hatta bazı durumlarda da işletmenin operasyon bilgisine hakim olup, ilgili bölüm müdürleri, şube yöneticileri, birim yöneticileri ile ve bu birimlerle yöneticilerle ortak hareket edebilmelidir. Karar alma ve yetki açısından insan kaynaklarının konumlandığı boyut stratejiktir.
Stratejik kararların alınmasında etkili olan insan kaynakları departmanları aynı zamanda eşit oranda işletmelerinin operasyon ile ilgili yönetim yetkisine de sahiptir.
Klasik insan kaynakları yönetimi ise karar alma ve yetki bakımından operasyon gücü daha sınırlı bir konumdadır. İşletme içinde operasyonel açıdan sınırlı yetkiye sahiptir. Bu insan kaynakları yönetimi, işe alma, eğitim ve sosyal haklarla ilgili programlarla ilgilenirken,
Yeni insan kaynakları yönetimi teknikleri ise, çalışanların davranışlarını, iş tatmini ve işgücü devri hızı etkilerini ,çalışanların performanslarının ölçümlenmesi, çalışanlardan en yüksek performans nasıl sağlanmalı, çalışanın iş yerindeki çalışma koşulları, çalışanın yönetici ile ilişkisi, yönetici ve çalışan ilişkilerinin sorunlarının ortadan kaldırılması, çalışanların sürekli gelişimi gibi konularla ilgili insan kaynakları uzmanları, işletmelerin bölüm müdürleri ile birlikte çalışarak işletmelerde operasyonların yönetilmesinde, sürekli gelişim anlayışı ile işletmelerin yönetilmesini sağlayan ve etkili bir çalışma yöntemini tüm saha işletmelerine ulaştıran bu çalışma şeklini benimseyerek çalışmaktadırlar.
Yeni insan kaynakları yönetimi anlayışı , işletmeyi bir bütünsellik içinde ele alan daha geniş kapsamlı ve stratejik yapısıyla, şirketlerinde hem yönetsel hem de operasyonel alanlarda işletmelerin ihtiyaçlarının karşılanması ve yönetilmesini sağlayan departmanlardır.
İnsan Kaynakları Yönetimleri İle İlgili Bölüm Yöneticileri Arasındaki Yönetimsel Farklar;
İş odaklı bir bakış açısında sahip olan bölüm yöneticileri, işletme çıkarlarını ön planda tutmak suretiyle çalışanları göz ardı ettiği ve üretim sürecindeki çalışmaların en iyi şekilde yapılmasını hedeflediği göze çarpmaktadır.
İnsan odaklı yaklaşımı temel alan insan kaynakları yönetimi ise, çalışmanın doğru şekilde yapılmasını sağlamak için çalışanları ilgilendiren her türlü konuyla yakından ilgilenmektedir.
İlgili bölüm yöneticileri, çalışanları işletme için maliyet unsuru olarak kabul ederken,
İnsan kaynakları yönetimi, çalışanların doğru değerlendirilmesi ve geliştirilmesi gereken bir kaynak olarak ele alır.
Hiyerarşik ve yönetimsel yapılanmalarda, ilgili bölüm yöneticileri bir ara departman olarak kısa dönemli ve günlük çalışmalar üzerine yoğunlaşırken;
Yönetimin merkezinde yer alan insan kaynakları uzmanları uzun dönemli ve stratejik bakış açısına sahiptir.
İlgili bölüm yöneticileri, önceden belirlenmiş prosedürlere dayalı politikaların başarısıyla ölçülmektedir,
İnsan kaynakları uzmanları, işletmenin tümünü kapsayan performans artışları paralelinde ölçülmektedir.
Bu niteliği ile insan kaynakları yönetiminin alt çalışma alanında insan kaynakları uzmanlarının bu operasyonel yönetim süreçlerinde ilgili bölüm yöneticileri ile aktif çalışması işletme için en verimli bir yönetim şeklinin oluşturulması gerekmektedir. İnsan kaynakları yönetimi, daha kapsamlı ve insan kaynağından tam anlamıyla yararlanmayı amaçladığından ötürü, klasik personel yönetiminden farklılaşmaktadır.
İnsan kaynakları uzmanları işlerin verimliliğinde çalışanların bedensel ve düşünsel güçlerinden maksimum düzeyde faydalanmayı amaçlar. Ayrıca çalışanların işe alımından işten ayrılmasına kadar olan süreçte bilgi, beceri ve yeteneklerini geliştirmelerine imkan sağlayarak, işletmelerin operasyonel süreçlerinde ilgili birim yöneticileri ile birlikte çalışarak, çalışanlardan maksimum düzeyde verim elde etmeyi hedefler. Bunun sonucunda ise işletmelerde potansiyel personel gücünü aktif hale getirmiş olurlar.
İnsan kaynaklarından maksimum sonucu alabilmek için çalışanın ve şirketin beklentilerini doğru tanımlamak gerekir. İşletmelerdeki çalışanların yaşam kalitesini yükseltmek, mutlu çalışma ortamını sağlamak, kişilerarası ilişkileri geliştirmek ve kurumsal bağlılığı arttırmak, bireyin kendisini tanımasına yardımcı olmak, yönetsel güç kazandırmak ve bağımsız çalışma ortamı yaratmak gibi çalışanı motive eden faktörlerden bahsedilebilir. İşletmelerin, misyon ve vizyonlarını gerçekleştirebilmek için bu motivasyonel faktörleri iyi değerlendirmeleri ve insan ilişkilerini ön plana çıkarmaları gerekmektedir
Genel anlamda , bir işletmenin çalışanları ile hizmet üretirken insan kaynakları departmanları ne kadar iyi yönetilirse, şirketlerin verimlilikleri ve değerleride o kadar çok artacaktır.